LĂNG MỘ ĐÁ ĐẸP ANH QUÂN NINH BÌNH – Nhìn nhận rõ hơn về thế hệ trẻ đang tham gia gìn giữ, xây dựng và bảo tồn các giá trị di sản tại làng nghề Đá mỹ nghệ truyền thống Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình trong đời sống hiện đại hôm nay, sẽ là điều kiện thiết thực để phát triển, nâng cao và lan tỏa ra cộng đồng cho tương lai của làng nghề.
Một thực tế mới và đang phổ biến tại làng nghề Đá mỹ nghệ Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình, đó là sự xuất hiện của những gương mặt thường được gọi là nghệ nhân trẻ những năm gần đây. Theo dòng trôi thời gian, các nghệ nhân kỳ cựu, cao tuổi, đã dành cả đời hoặc có thâm niên nhiều chục năm giữ gìn, trình diễn vốn cổ lần lượt vắng bóng, già yếu. Một lẽ đương nhiên, là có sự vươn lên của các thế hệ kế cận để tiếp nối trách nhiệm giữ gìn những giá trị như những ý thích, đam mê tự thân.
Đáng chú ý ở lớp người mới, trẻ, có sự đa dạng của việc tu dưỡng, rèn luyện tay nghề. Nếu các nghệ nhân xưa thường học hỏi theo lối truyền nghề, truyền miệng, đặt tay chỉ ngón, lấy kinh nghiệm làm chỗ dựa quan trọng, thì lớp người trẻ có nhiều cách tiếp cận trong việc điêu khắc, chế tác các sản phẩm đá mỹ nghệ như: học nghệ nhân, học trên internet, khai thác tư liệu, ứng dụng CNTT… vận dụng được nhiều phương thức học tập, nghiên cứu mới, vận dụng cả thành quả công nghệ, kỹ thuật hiện đại cho việc học tập như việc đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, máy cắt Laser, máy cắt khắc đá CNC,…. Thế hệ này cũng phát huy xu hướng mở trong việc quảng bá, lan tỏa các sản phẩm Đá mỹ nghệ, trong sự tranh thủ các phương thức truyền thông, phương tiện báo chí để quảng bá hình ảnh, khẳng định tên tuổi, nghề nghiệp. Điều này ít nhận thấy ở lớp nghệ nhân cao tuổi, trung niên vốn vẫn giữ phong cách, lề lối kiểu xưa cũ, cần mẫn và lặng lẽ cóp nhặt, tích lũy, rèn giũa, “thong thả lan truyền” với quan niệm “hữu xạ tự nhiên hương”.
Tuy nhiên, sự xuất hiện và đang tham gia vào đời sống văn hóa, thực hành bảo tồn, trình diễn, phát huy giá trị của làng nghề đá mỹ nghệ truyền thống của lớp người trẻ, đặt ra yêu cầu cần định hình rõ hơn về khái niệm, quan niệm về nghệ nhân, những tiêu chí, đặc điểm, những hành động nghề nghiệp liên quan… Từ đó giúp giới nghề, công chúng, xã hội có nhiều hơn những điểm tham chiếu để phân định rõ hơn, hoặc một cách tương đối về đối tượng, lực lượng nghệ nhân nói chung và các thế hệ nghệ nhân khác nhau trong quá trình tiếp cận, tìm hiểu, thưởng thức những sản phẩm đá mỹ nghệ cao cấp. Trong cách nhìn nhận phổ biến lâu nay thì nhắc đến nghệ nhân thường có ý chỉ những người cao tuổi, có thâm niên nhiều năm trong nghề nghiệp cổ truyền của mình. Vậy nếu những người trẻ có thể được gọi là nghệ nhân thì khái niệm, cách nhìn về nghệ nhân có thể mở rộng, bổ sung thêm thế nào. Hoặc, danh xưng nghệ nhân không nên dễ dãi, thoải mái quá, và những người trẻ phải ở trình độ, “đẳng cấp” thế nào mới có thể được tôn là nghệ nhân…
Cách gọi, cách định hình rõ ràng về những gương mặt đang được gọi là nghệ nhân trẻ, nhìn rộng ra là một thế hệ trẻ, mới, tham gia bảo tồn, phát huy giá trị của làng nghề, rất có liên quan, ảnh hưởng đến việc tôn vinh xứng đáng nếu họ khẳng định được tài năng và có đóng góp cho cộng đồng, cho sự tồn tại, phát triển của làng nghề Đá mỹ nghệ. Mặt khác, cũng nhằm có sự góp ý, phê bình nếu xảy ra trường hợp những bạn trẻ nào đó tự xưng nghệ nhân hoặc được gọi là nghệ nhân nhưng có những việc làm sai lệch, làm xấu về giá trị của làng nghề, hoặc lợi dụng làng nghề để đề cao, “đánh bóng” bản thân, thực hiện những mục đích xa rời cái gốc, cái tâm của các sản phẩm đá mỹ nghệ tốt đẹp. Tất nhiên đây là điều không ai mong muốn, và có được những gương mặt thuộc thế hệ mới yêu mến, tự thân nỗ lực bảo tồn, lan tỏa giá trị của làng nghề, của các sản phẩm đá mỹ nghệ ở nhiều mức độ khác nhau đều đáng hoan nghênh và thật sự không dễ. Nhưng cũng cần nhìn trước, rút kinh nghiệm ngay từ chính quá trình tìm hiểu, vinh danh, đãi ngộ các nghệ nhân thế hệ cao, trung tuổi những năm qua tại làng nghề.
Nhận diện đúng, đủ hơn về thế hệ trẻ, mới giữ gìn làng nghề, sẽ giúp cho việc xây dựng và phát triển, khích lệ bảo tồn, duy trì, sáng tạo và lan tỏa những giá trị văn hóa, nghệ thuật của làng nghề Đá mỹ nghệ truyền thống Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình.
PV: Ánh Dương
Quý khách tham khảo thêm:
-
16 Mẫu Mộ đá ĐẸP của Nghệ nhân trẻ Anh Quân
-
18 Khu Lăng mộ đá cao cấp của Đá mỹ nghệ Anh Quân
